די ראָב
עדגאַר אַלאַן פּאָ
איבערגעזעצט: לייב ניידוס
ס'איז אינמיטן נאַכט געװעזן, כ'האָב מחשבֿות־פֿול געלעזן
אַלטע־אַלטע פֿאָליאַנטן, װאָס גערוט האָבן פֿאַר מיר;
כ'בין פֿון טרױם געװען געפֿאַנגען, ס'זענען קלאַנגען באַלד דערגאַנגען
נישט קײן קלאָרע װײַטע קלאַנגען, װי אַ קלאַפּן אין מײַן טיר;
„ס'מוז געװיס ― האָב איך געמורמלט ― קלאַפּן שטיל אַ גאַסט אין איר,
ס'קלאַפּט אַ גאַסט געװיס אין טיר“.
איך פֿאַרגעס נישט יענע שעה מער... איך געדענק פֿון האַרבסט דעם יאָמער,
אין קאַמין געטליִעט קױלן האָבן, לױכטנדיק פֿאַר מיר...
װי דערװאַרט האָב איך דעם מאָרגן! נאָר אומזיסט: ס'האָט װער דערװאָרגן
יעדע טרײסט פֿאַר מײַנע זאָרגן, יעדן ענטפֿער װעגן איר,
מײַן לענאָרן, װאָס פֿלעגט אַלע איבערשטײַגן מיט איר ציר,
מיט איר שײנקײט, מיט איר ציר....
און פֿון פּורפּורנע פּאָרטיערן פֿלעגן שאָרכן זיך דערהערן,
און די שאָרכן פֿלעגן שרעקן מײַן צערעגטעס האַרץ אין מיר;
כ'האָב געשפּילט מיט אַ נחמה שרעק און אומרו פֿון נשמה:
„ס'װאַנדערט אום אַ גאַסט, מסתּמא, און ער קלאַפּט צו מיר אין טיר,
ס'בעט אַ גאַסט, אַ שפּעטער, אָפּרו אין דער שטילער נאַכט בײַ מיר,
ס'קלאַפּט אַ גאַסט צו מיר אין טיר“.
און מיט צװײפֿל האַלב באַזיגטן, מיט מײַן פּחד מײן דערשטיקטן
האָב איך שטיל געזאָגט: „זײַט מוחל, ס'איז געװען אײַך װאַרטן שװער!
„כ'האָב געקלערט מײַן אױג פֿאַרמאַכן, און פֿון קלאַפּ פֿון צופֿיל שװאַכן
נישט געקענט האָב איך דערװאַכן,“ ― און איך עפֿן אױף די טיר
נאַכט אַרום און גאָרנישט מער.
כ'בין פֿאַרװוּנדערט שטײן געבליבן מיט אַ בליק פֿאַרגליװערט־טריבן,
פֿול מיט טרױמען, מיט חלומות ― װײַט פֿון ערדישן באַגער;
ס'האָט די נאַכט קײן קלאַנג פֿאַרלאָרן, נישט געשענקט קײן ענטפֿער קלאָרן
נאָר דעם נאָמען פֿון לענאָרן האָט אַרױסגעמורמלט װער;
דאָס האָב איך שטיל געפֿליסטערט, און דאָס עכאָ באַלד נאָך מיר
עכאָ נאָר, און גאָרנישט מער.
כ'קער זיך אומעט אין מײַן חדר, ― און איך ציטער אױף: כּסדר
הערן װידער זיך די קלאַנגען אָבער קלאָרער, מער און מער;
„ס'האָט צעבראָכן זיך אין שפּליטער עפּעס װאָס אין דעם געװיטער,
ס'האָט געגעבן װאָס אַ ציטער הינטער פֿענצטער־לאָדנס שװער;
פֿון דעם װינט, מסתּמא, שטאַמען אָט די קלאַנגען, װאָס איך הער,
ס'איז אַ װינט, און גאָרנישט מער“.
און די פֿענצטער עפֿן שנעל איך, ― און אַ שװאַרצער ראָב פּאַמעלעך
קומט אַרײַן פֿון הינטער לאָדנס, קומט אַ שטאָלצער ראָב צו מיר,
נישט קײן נױג זיך מיט די גלידער, װי אַ לאָרד אַ שטאָלץ־סאָלידער
פֿאָכט די פֿליגל אױף, אַ מידער, טוט זיך פּרעכטיק שײן אַ ריר,
צו פּאַלאַדעס ביוסט פֿאַרפֿליט ער, װאָס געװען איז אױף מײַן טיר
און ער זעצט זיך דאָרט אױף איר.
כ'האָב פֿון טרױער באַלד דערװאַכט זיך, און נישט װילנדיק צעלאַכט זיך,
װען דערזען האָב איך דעם פֿױגל פֿון אַן אַלטן װײַטן דור...
„ס'איז דײַן קאָפּ, װי אַ צעפֿליקטער, און אַ לעכערלעכער בליקט ער,
זאָג מיר: דאָרט, אין נאַכט פֿאַרשטיקטער, װוּ דער חושך קיניגט נאָר,
װי געהײסן האָסטו דאָרטן, װוּ דער חושך קיניגט נאָר?
ענטפֿערט יענער „נעװערמאָר“.
נאָר דער קלאַנג פֿון װאָרט פֿון קלאָרן האָט פֿאַרװוּנדערונג געבאָרן,
װײַל דער אינהאַלט פֿון דעם ענטפֿער איז געװעזן גאָרנישט קלאָר.
און נישט איך, נישט איך אַלײן נאָר, נישט געגלױבט אין דעם װאָלט קײנער,
אין דער גאַנצער װעלט קײן אײנער, אַז אַ ראָב אַ שװאַרצער גאָר
האָט געזעצט זיך אױף דער טיר, און רעדט אָן מאַטערניש און קלאָר
און מען רופֿט אים „נעװערמאָר“.
און ער חזרט אַלץ מיט צאָרן יענעם ענטפֿער דעם נישט קלאָרן,
און עס דוכט: די גאַנצע זעלע גיסט ער אױס אין „נעװערמאָר“.
האָט די פֿליגל נישט צעלאָזן, מיט קײן פֿעדער נישט געבלאָזן,
און געזאָגט האָב איך: „פֿאַרלאָזן האָבן פֿרײַנט מיך לאַנגע יאָר,
מאָרגן װעט ער אױך פֿאַרשװינדן, װי די האָפֿענונגען אין װאָר!“
ענטפֿערט יענער „נעװערמאָר“.
ר'האָט געענטפֿערט גאַנץ געלונגען, און אַ שרעק האָט מיך באַצװוּנגען;
ר'איז געװיס געװען בײַ אײנעם, װער געקענט האָט צרות נאָר,
װעמען פֿרײדן פֿלעגן װײַכן, װעמענס פּײַן מען קען פֿאַרגלײַכן
צו דעם דראַנג פֿון פֿרילינגס־טײַכן, און זײַן ייִאוש האָט ער קלאָר
אױסגעגאָסן אין אַ ניגון װעגן גליק, װאָס װעט שױן גאָר
נישט צעשטראַלן „נעװערמאָר“.
און אין שטילערע מינוטן מיט אַ שמײכל אַ באַרוטן
האָב איך צוגערוקט מײַן שטול דאַן צו מײַן װוּנדערלעכער פּאָר,
און, גענױגט צום סאַמעט צאַרטן, האָב איך אַלץ, דערפֿילט מיט װאַרטן,
שטיל געטרױמט מײַן טרױם געגאַרטן: „ ס'איז אַ ראָב אַ שװאַרצער נאָר.
אָבער װאָס־זשע לאָזט ער הערן מיט דעם שװאַרצן „נעװערמאָר“,
מיט דעם שרעקלעך „נעװערמאָר“.
שטײ! אַ טונקל נעמט זיך זײען, און עס דוכט זיך פֿליגל װײען.
צי מיט קטורת קומט אַ שׂרף פֿון דעם װײַטן הימל־כאָר?
און אין נעפּלדיקע פֿרײדן שרײַ איך אױס: „ פֿאַרצײַט מיר לײדן!
ס'הײסט דער בורא פֿון גן־עדן, ס'זאָל פֿאַרגעסן מײַן לענאָר,
טרינקט־זשע, טרינקט־זשע שנעל די טרײסטן, און פֿאַרגעסט אָן מײַן לענאָר!
ענטפֿערט יענער: „נעװערמאָר“.
שרײַ איך אױס אַן אומבאַרוטער: „ביסט אַ ראָב, צי אַ נישט־גוטער,
איך באַשװער דיך מיט דעם הימל, װאָס פֿאַרמאַכט איז פֿילע יאָר;
מוזט מיך איצט דעם סוד אַנטשײדן, צי דאָרט װײַט אין דעם גן־עדן
װעל איך זען זי נאָך אין פֿרײדן, זי ― װאָס איז אין כּרובֿים־כאָר.
זי, װאָס דאָרט אין װײַטע הימלען רופֿט מען שטענדיק זי לענאָר?
ענטפֿערט יענער: „נעװערמאָר“.
און כ'בין שרײַענד, אױפֿגעשטאַנען: שנעל אַװעק, אַװעק פֿון דאַנען!
קער צוריק אין דײַן מלוכה, װוּ דער חושך קיניגט נאָר,
כ'לײַד נישט, נײן, קײן פֿאַלשן האַרצן, װי דײַן פֿעדער ― אַזאַ שװאַרצן,
אָ, פֿאַרשװינד־זשע, גײַסט פֿון שמאַרצן! כ'װיל דאָ בלײַבן אײנזאַם גאָר!
נעם אַרױס דײַן שאַרפֿן שנאָבל פֿון מײַן האַרץ, װוּ פּײַן איז נאָר!
ענטפֿערט יענער: „נעװערמאָר“.
און פֿון דעמאָלט אָן ביז איצטער אין דער הײך בײַ טיר אַלץ זיצט ער,
און דעם בלײכן ביוסט פּאַלאַדעס קלערט ער נישט פֿאַרלאָזן גאָר;
קוקט געהײם װי ער װאָלט שפּאָטן, װי אַ כּישופֿדיקער שׂטן,
ס'שטראַלט דער שימער, ס'פֿאַלט דער שאָטן, ציטערט שטום שױן נישט אײן יאָר,
און מײַן זעלע פֿון דעם שאָטן, װעלכער ציטערט נישט אײן יאָר,
װעט נישט אױפֿשטײן „נעװערמאָר“.