מעשׂיות פֿון טױזנט אײן נאַכט
דערצײלט בהדחבה פֿון אַ קרושניקער ייִדן, װאָס זיצן זיצט ער אין קרושניק נאָר רופֿן רופֿט מען אים „יאַנקל יונעװער“, װײַל ער איז פֿון יונעװ, פֿאָרנדיק אַפֿן שיף פֿון קאָפּענהאַגען ביז ניו־יאָרק, און איבערגעגעבן װאָרט אין װאָרט.
1.
יאַנקל יונעװער פֿון קרושניק.
― ― ― פֿאָרט איר, הײסט עס, פּאַני שלום־עליכם, אױך אַהינ־
צוצו, װי אַלע? ― זײער אָנגעלײגט!
נישט מחמת, װי זאָגט איר, צרת רבים חצי נחמה. חס ושלום!
אַדרבה, פֿאַרקערט! למאַי זאָל איך זאָגן? נאָר װאָס דען? גלאַט אַזױ,
ס'איז עפּעס הײמלעכער אַף דער נשמה צו װיסן, אַז א ו נ ד ז ע ר
שלום־עליכם, איר פֿאַרשטײט צי נײן, פֿאָרט אױך מיט אונדז, פּשוטע
עמיגראַנטן, אַף אײן שיף, אַהין, אין יענעם לאַנד אַרײַן, װאָס גאָט האָט
באַשאַפֿן פֿון ייִדנס װעגן, זײ זאָלן האָבן װוּהין צו אַנטלױפֿן, אַז עס
טרעפֿט זיך אַ צרה שלא תבוא, אַן אומגליק, אַ פּאָגראָם, אַ מלחמה...
איך װעל אײַך זאָגן דעם אמת ― עס גלײבט זיך עפּעס גאָר ניט,
אַז ס'איז נאָך פֿאַראַן הײַנטיקע צײַטן ערגעץ אַף דער װעלט אַזאַ ניכ־
טער װינקל, װוּ מענטשן זײַנען ניט פֿאַרשכּורט פֿון בלוט און מע קױ־
לעט זיך ניט אין די אַלפֿים, װי מע קױלעט באַ אונדז, אַשטײגער, עופֿות,
אַז עס קומט ערבֿ יום־כּפֿור צו די כּפּרות, און מע האַקט ניט אײנס דאָס
אַנדערע, װי מע האַקט הערינג, און מע בראָקט ניט קײן מענטשן, װי
מע בראָקט קרױט...
|
|
mayses fun toyznt eyn nakht
dertseylt bhdHbh fun a krushniker yidn, vos zitsn zitst er in krushnik nor rufn
ruft men im "yankl yunever'', vayl er iz fun yunev, forndik afn shif fun
kopenhagen biz nyu-york, un ibergegebn vort in vort.
1.
yankl yunever fun krushnik.
― ― ― fort ir, heyst es, pani shlum-elikhm, oykh ahin-
tsutsu, vi ale? ― zeyer ongeleygt!
nisht makhmes, vi zogt ir, tsrT rabem khotsi nekhome. khas ushlum!
adrbh, farkert! lemay zol ikh zogn? nor vos den? glat azoy,
s'iz epes heymlekher af der neshome tsu visn, az undze r
shlum-elikhm, ir farshteyt tsi neyn, fort oykh mit undz, pshute
emigrantn, af eyn shif, ahin, in yenem land arayn, vos got hot
bashafn fun yidns vegn, zey zoln hobn vuhin tsu antloyfn, az es
treft zikh a tsore shl# Tbu#, an umglik, a pogrom, a milkhome...
ikh vel aykh zogn dem emes ― es gleybt zikh epes gor nit,
az s'iz nokh faran hayntike tsaytn ergets af der velt aza nikh-
ter vinkl, vu mentshn zaynen nit farshKurt fun blut un me koy-
let zikh nit in di alofem, vi me koylet ba undz, ashteyger, oyfes,
az es kumt orev yum-Kfur tsu di kapores, un me hakt nit eyns dos
andere, vi me hakt hering, un me brokt nit keyn mentshn, vi
me brokt kroyt...
|
מעשׂיות פֿון טױזנט אײן נאַכט
דערצײלט בהדחבה פֿון אַ קרושניקער ייִדן, װאָס זיצן זיצט ער אין קרושניק נאָר רופֿן רופֿט מען אים „יאַנקל יונעװער“, װײַל ער איז פֿון יונעװ, פֿאָרנדיק אַפֿן שיף פֿון קאָפּענהאַגען ביז ניו־יאָרק, און איבערגעגעבן װאָרט אין װאָרט.
1.
יאַנקל יונעװער פֿון קרושניק.
― ― ― פֿאָרט איר, הײסט עס, פּאַני שלום־עליכם, אױך
אַהינצוצו, װי אַלע? ― זײער אָנגעלײגט!
נישט מחמת, װי זאָגט איר, צרת רבים חצי נחמה. חס ושלום!
אַדרבה, פֿאַרקערט! למאַי זאָל איך זאָגן? נאָר װאָס דען? גלאַט אַזױ,
ס'איז עפּעס הײמלעכער אַף דער נשמה צו װיסן, אַז א ו נ ד ז ע ר
שלום־עליכם, איר פֿאַרשטײט צי נײן, פֿאָרט אױך מיט אונדז, פּשוטע
עמיגראַנטן, אַף אײן שיף, אַהין, אין יענעם לאַנד אַרײַן, װאָס גאָט האָט
באַשאַפֿן פֿון ייִדנס װעגן, זײ זאָלן האָבן װוּהין צו אַנטלױפֿן, אַז עס
טרעפֿט זיך אַ צרה שלא תבוא, אַן אומגליק, אַ פּאָגראָם, אַ מלחמה...
איך װעל אײַך זאָגן דעם אמת ― עס גלײבט זיך עפּעס גאָר ניט,
אַז ס'איז נאָך פֿאַראַן הײַנטיקע צײַטן ערגעץ אַף דער װעלט אַזאַ
ניכטער װינקל, װוּ מענטשן זײַנען ניט פֿאַרשכּורט פֿון בלוט און מע
קױלעט זיך ניט אין די אַלפֿים, װי מע קױלעט באַ אונדז, אַשטײגער, עופֿות,
אַז עס קומט ערבֿ יום־כּפֿור צו די כּפּרות, און מע האַקט ניט אײנס דאָס
אַנדערע, װי מע האַקט הערינג, און מע בראָקט ניט קײן מענטשן, װי
מע בראָקט קרױט...
|