di rob
fun edgar alen po
ibergezetst: leyb neydus

s'iz inmitn nakht gevezn, kh'hob makhshoves-ful gelezn
alte-alte folyantn, vos gerut hobn far mir;
kh'bin fun troym geven gefangen, s'zenen klangen bald dergangen
nisht keyn klore vayte klangen, vi a klapn in mayn tir;
,,s'muz gevis ― hob ikh gemurmlt ― klapn shtil a gast in ir,
s'klapt a gast gevis in tir".

ikh farges nisht yene sho mer... ikh gedenk fun harbst dem yomer,
in kamin getliet koyln hobn, loykhtndik far mir...
vi dervart hob ikh dem morgn! nor umzist: s'hot ver dervorgn
yede treyst far mayne zorgn, yedn entfer vegn ir,
mayn lenorn, vos flegt ale ibershtaygn mit ir tsir,
mit ir sheynkayt, mit ir tsir....

un fun purpurne portyern flegn shorkhn zikh derhern,
un di shorkhn flegn shrekn mayn tseregtes harts in mir;
kh'hob geshpilt mit a nekhome shrek un umru fun neshome:
,,s'vandert um a gast, mistome, un er klapt tsu mir in tir,
s'bet a gast, a shpeter, opru in der shtiler nakht bay mir,
s'klapt a gast tsu mir in tir".

un mit tsveyfl halb bazigtn, mit mayn pakhed meyn dershtiktn
hob ikh shtil gezogt: ,,zayt moykhl, s'iz geven aykh vartn shver!
,,kh'hob geklert mayn oyg farmakhn, un fun klap fun tsufil shvakhn
nisht gekent hob ikh dervakhn," ― un ikh efn oyf di tir
nakht arum un gornisht mer.

kh'bin farvundert shteyn geblibn mit a blik farglivert-tribn,
ful mit troymen, mit khaloymes ― vayt fun erdishn bager;
s'hot di nakht keyn klang farlorn, nisht geshenkt keyn entfer klorn
nor dem nomen fun lenorn hot aroysgemurmlt ver;
dos hob ikh shtil geflistert, un dos ekho bald nokh mir
ekho nor, un gornisht mer.

kh'ker zikh umet in mayn kheyder, ― un ikh tsiter oyf: keseyder
hern vider zikh di klangen ober klorer, mer un mer;
,,s'hot tsebrokhn zikh in shpliter epes vos in dem geviter,
s'hot gegebn vos a tsiter hinter fentster-lodns shver;
fun dem vint, mistome, shtamen ot di klangen, vos ikh her,
s'iz a vint, un gornisht mer".

un di fentster efn shnel ikh, ― un a shvartser rob pamelekh
kumt arayn fun hinter lodns, kumt a shtoltser rob tsu mir,
nisht keyn noyg zikh mit di glider, vi a lord a shtolts-solider
fokht di fligl oyf, a mider, tut zikh prekhtik sheyn a rir,
tsu palades byust farflit er, vos geven iz oyf mayn tir
un er zetst zikh dort oyf ir.

kh'hob fun troyer bald dervakht zikh, un nisht vilndik tselakht zikh,
ven derzen hob ikh dem foygl fun an altn vaytn dor...
,,s'iz dayn kop, vi a tseflikter, un a lekherlekher blikt er,
zog mir: dort, in nakht farshtikter, vu der khoyshekh kinigt nor,
vi geheysn hostu dortn, vu der khoyshekh kinigt nor?
entfert yener ,,nevermor".

nor der klang fun vort fun klorn hot farvunderung geborn,
vayl der inhalt fun dem entfer iz gevezn gornisht klor.
un nisht ikh, nisht ikh aleyn nor, nisht gegloybt in dem volt keyner,
in der gantser velt keyn eyner, az a rob a shvartser gor
hot gezetst zikh oyf der tir, un redt on maternish un klor
un men ruft im ,,nevermor".

un er khazrt alts mit tsorn yenem entfer dem nisht klorn,
un es dukht: di gantse zele gist er oys in ,,nevermor".
hot di fligl nisht tselozn, mit keyn feder nisht geblozn,
un gezogt hob ikh: ,,farlozn hobn fraynt mikh lange yor,
morgn vet er oykh farshvindn, vi di hofenungen in vor!"
entfert yener ,,nevermor".

r'hot geentfert gants gelungen, un a shrek hot mikh batsvungen;
r'iz gevis geven bay eynem, ver gekent hot tsores nor,
vemen freydn flegn vaykhn, vemens payn men ken farglaykhn
tsu dem drang fun frilings-taykhn, un zayn yiesh hot er klor
oysgegosn in a nign vegn glik, vos vet shoyn gor
nisht tseshtraln ,,nevermor".

un in shtilere minutn mit a shmeykhl a barutn
hob ikh tsugerukt mayn shtul dan tsu mayn vunderlekher por,
un, genoygt tsum samet tsartn, hob ikh alts, derfilt mit vartn,
shtil getroymt mayn troym gegartn: ,, s'iz a rob a shvartser nor.
ober vos-zhe lozt er hern mit dem shvartsn ,,nevermor",
mit dem shreklekh ,,nevermor".

shtey! a tunkl nemt zikh zeyen, un es dukht zikh fligl veyen.
tsi mit ketoyres kumt a soref fun dem vaytn himl-khor?
un in nepldike freydn shray ikh oys: ,, fartsayt mir leydn!
s'heyst der boyre fun ganeydn, s'zol fargesn mayn lenor,
trinkt-zhe, trinkt-zhe shnel di treystn, un fargest on mayn lenor!
entfert yener: ,,nevermor".

shray ikh oys an umbaruter: ,,bist a rob, tsi a nisht-guter,
ikh bashver dikh mit dem himl, vos farmakht iz file yor;
muzt mikh itst dem sod_ antsheydn, tsi dort vayt in dem ganeydn
vel ikh zen zi nokh in freydn, zi ― vos iz in kruvem-khor.
zi, vos dort in vayte himlen ruft men shtendik zi lenor?
entfert yener: ,,nevermor".

un kh'bin shrayend, oyfgeshtanen: shnel avek, avek fun danen!
ker tsurik in dayn melukhe, vu der khoyshekh kinigt nor,
kh'layd nisht, neyn, keyn falshn hartsn, vi dayn feder ― aza shvartsn,
o, farshvind-zhe, gayst fun shmartsn! kh'vil do blaybn eynzam gor!
nem aroys dayn sharfn shnobl fun mayn harts, vu payn iz nor!
entfert yener: ,,nevermor".

un fun demolt on biz itster in der heykh bay tir alts zitst er,
un dem bleykhn byust palades klert er nisht farlozn gor;
kukt geheym vi er volt shpotn, vi a kishefdiker Sotn,
s'shtralt der shimer, s'falt der shotn, tsitert shtum shoyn nisht eyn yor,
un mayn zele fun dem shotn, velkher tsitert nisht eyn yor,
vet nisht oyfshteyn ,,nevermor".